(1) Kate Hamburger, “Von Sophokles zu Sartre – Griechische Dramen figuren antik und modern”, Kohlhammer 1962; “Het woord schuld komt in Goethe en in Heideggers teksten voor, en hoewel in de ‘Choephoren’ de wet van de bloedwraak en de wet van Apollo, alsmede de Erinyen en de levenskwelling als de concrete, zaak geworden machten aanwezig zijn die de situatie van een Orestes naderbij brengen, zo gaat het ook hier om plaatse, die van deze uiterst archaïsche voorstellingen weg in de toestand van een situatie van de mens an sich wijzen. … In de existentiële filosofie van Heidegger is dan deze situatie nog veel meer veralgemeend. Zij is als zulke aanwezig, meegegeven reeds met de mede menselijke situatie überhaupt in welke het gebeurt dat de mens op de een of andere manier, ook zonder beschadiging van recht en wet, aan een andere mens schuldig word, en zei het slechts door de vernedering van het bestaan van de ene mens door de andere, ‘daardoor, dat ik er schuld aan heb, dat de andere in zijn bestaand bedreigd word, in de war gemaakt of zelf gebroken word’.”
——————
(2) Hub Zwart, “Technocratie en onbehagen – De plaats van de ethiek in het werk van Michel Foucault”, SUN 1995; “Indien wij moreel leven zonder gelukkig te worden [wat doorgaans het geval is], trekken we daaruit niet de conclusie dat de moraal niet deugt. Integendeel, de morel mens beseft in dat geval dat hij zelf tekortschiet om het gebod volledig te gehoorzamen, hij beseft dat het geluk voor hem niet is weggelegd. Het morele gevoel is daarom niet een gevel van vrees, maar ook van onmacht. We kunnen het waarom van de moraal niet beredeneren: wij hebben eenvoudig te gehoorzamen. … De mens blijft schuldig voor de Wet, een wet die hij niet kan vervullen Wij gehoorzamen, hoewel de Wet uiteindelijk ondoorgrondelijk is. Wij gehoorzame uit vrees, een vrees die ons ervan weerhoudt vrijmoedig en kritische over de moraal na te denken. Moraal is autoritair per se. / Daartegenover staat een geheel ander opvatting van morele ervaring: de opvatting van moraal als een oefening, een praktijk, een zijnswijze die in het Grieks-Romeinse denken alomtegenwoordig was, maar in de moderne tijd gemarginaliseerd raakt [en voornamelijk nog door kunstenaars als Baudelaire en Byron wordt aangehangen] De mens legt zich erop toe zijn driften te beheersen. Het is een praktische moraal, een ‘mannelijke’ moraal, een afgewogen levenswijze waarmee het dier in ons beteugeld wordt Het doel is niet de driften uit bannen, maar een verstandig en afgemeten beheer over hen te voeren Ongeluk wordt als toeval of onverstand, maar net als ‘schuld’ of ‘straf’ begrepen. Anders gezegd, het is niet onmogelijk deugdzaam te zijn, en het is evenmin onmogelijk gelukkig te worden. Het gaat niet om gehoorzaamheid aan een Wet, maar om oefeningen, om het ontwikkelen van methoden om de hevigheid van onze driftnatuur terug te dringen Men stelt zichzelf een wet, door matigheid te betrachten in het streven naar bevrediging. Men wil niet de slaaf zijn van zijn eigen driften.”
———————-
(3) Div., “Proceedings of the 1st International humanistic Symposium at Delphi September 25 – October 4, 1969” Second Volume, Hellenistic Society for Humanistic Studies / International Centre for Classical Research 1969 – Constant. G. Vourveris, “ New dimensions of the humanistic phenomenon“; “The following is an interpretative analysis of the suprahistorical essence of the humanistic phenomenon: Whenever an Nation, subsequent to the Ancient Greeks, or an era posterior the Greek epoch or, even, a private individual, find themselves under the intellectual and artistic influence of the Greeks, a ‘sui generis’ intellectual phenomenon and manner of life are being created, to the extent that the favourable intellectual and psychical prerequisite exist with the posterior receiver. A colloquial relationship, response and communication is being established between the Ancient Greek and the ulterior encountered intellectual reality, the humanistic relation which constitutes an extra strong instrument of the modulation of character and the creation of a civilization worth of Man. / We would like to underline the following two basic features of abovementioned definition, concerning the suprahistoric essence of the humanistic phenomenon: a) that this is an individual phenomenon by nature, and / b) that this phenomenon is pertaining to the colloquial relationship of ‘subsequent’ [individual party, Nation or era] and Greek.
(4) Passim: Essentially speaking, these two characteristic features of the humanistic phenomenon coincide in unity. Indeed, considering the fact that an encounter between Greek Antiquity and the subsequent Nations etc. always provokes a colloquy between each one of them and the Greeks the differentiations of the dialogue, as based on the individuality of eras, Nations and private individuals in colloquy with the Greeks, becomes apparent. / The ‘face to face’ colloquial examination of Greeks by subsequent people is, obviously, of an individual nature. Relationship between Hellenism-Paganism and Christianity, is individual. The relationship between Lay Education and Christian Equations, also individual. Likewise, in the course of the millenary existence of Byzantine Hellenism, and the encounter which followed between Greek intellect and classical Education, in general with the life of nations during the Modern Years, from the Renaissance onwards, all historical turns of the Hellenistic phenomenon expresses individuality. / During the long historical march, performed through centuries by intellectual Hellenism, whether in the shape of Greek or Classical Education [i.e. Greek and Roman], or in the Hellenic-Christian form adopted ruining the Byzantine and modern Greek years, or in the shape of other, authentic or illegitimate aspects of the humanistic phenomenon [Renaissance, Neo-Humanism, Third Humanism, Modern Humanism], such phenomenon has preserved its authentic substance, whenever the colloquy proved fruitful between Classical past and what is – from time to time – the present. /
(5) Passim: New dimensions, of dept and with of the humanistic area, as well as the enrichment of such area with new values or, also, the regrouping of ht initial and fundamental humanistic values, were created as a result of this colloquy. Thus the studia humanoria and, in general, Lay Education, were enriched and sanctified through the Christian values of sacrifice, the ransom paid, and universal love, whilst traditional humanism was connected with the Christian implication of humanitas, which means ‘philanthropy’ without, however affecting adversely the traditional value of the studia humanoria, as the main cultural medium for a civilization creating modulation of character. Quite naturally, the cultural monopoly of Classical education was not maintained, since the time when new values of national cultural assets were connected with the humanistic cultural ideal of tradition, further to the creation of National State and Literatures, whilst new educational requirements have been formulated by Scientific progress, in the course of the19the Century and later on, also, by the political, social and economic conditions of historical life.”
Marx Caesar Asimov 